O niektórych rodzajach dofinansowań

Osoby legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności korzystać mogą – obok wielorakich uprawnień związanych z ich pracą – także z szeregu regulacji prawnych odnoszących się do sfery ich życia codziennego. Podstawowe uprawnienia osób niepełnosprawnych w dziedzinie komunikacji omówiono już wyżej. W tym miejscu przedstawione zostaną niektóre rodzaje przysługujących im, ułatwiających codzienne funkcjonowanie, dofinansowań.

PRZESŁANKĄ SKORZYSTANIA Z DOFINANSOWANIA DO ZAOPATRZENIA W PRZEDMIOTY ORTOPEDYCZNE I ŚRODKI POMOCNICZE jest:

– rodzące potrzebę zaopatrzenia w takie środki/przedmioty schorzenie, niezależnie od faktu pełnosprawności lub niepełnosprawności osoby uprawnionej oraz

– ubezpieczenie osoby uprawnionej.

Przedmioty ortopedyczne to sprzęty, zaopatrzenie w które jest potrzebą osoby niepełnosprawnej ze względu na chorobę lub wymogi procesu usprawnienia leczniczego. Mogą nimi być protezy, kule, wózki inwalidzkie itp.

Środki pomocnicze to środki, zadaniem których jest umożliwienie normalnego funkcjonowania osoby niepełnosprawnej w środowisku społecznym. Mogą nimi być pieluchomajtki, cewniki, aparaty słuchowe itp.

ODPŁATNOŚĆ przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych zależy od rodzaju przedmiotu i wynika z limitu cenowego, z którym zapoznać się można w wydziale zaopatrzenia ortopedycznego i środków pomocniczych oddziału wojewódzkiego NFZ, bądź na stronie internetowej www.nfz.gov.pl. W granicach podyktowanych przez limit ustalony dla danego typu przedmiotu/środka przybiera postać bezpłatności całkowitej lub częściowej (w wypadku inwalidów wojennych i wojskowych, cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych, osób represjonowanych, uprawnionych żołnierzy wykonujących zadania poza granicami państwa i leczących urazy nabyte podczas służby – bezpłatność całkowita jest regułą). Oznacza to, iż nawet w przypadku ustalenia bezpłatności danego przedmiotu/środka – świadczeniobiorca pokryć musi różnicę kosztów pomiędzy limitem ceny wyrobu, ustalonym przez NFZ a rzeczywistą ceną tego wyrobu.

Zakupiony z udziałem dofinansowania NFZ sprzęt staje się własnością osoby uprawnionej. Podlega on wymianie z częstotliwością wynikającą z indywidualnego przebiegu choroby – większą w przypadku dzieci i młodzieży do 18 roku życia, każdorazowo zależną od sformułowanej w specjalnym wniosku opinii lekarza. Podlega on także nieodpłatnym  naprawom pogwarancyjnym (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze).

PROCEDURA UZYSKANIA DOFINANSOWANIA do przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych obejmuje:

– prawidłowo wystawione przez uprawnionego (umowa z NFZ) lekarza zlecenie;

– potwierdzenie zlecenia przez Oddział Wojewódzki NFZ właściwy ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy;

–  w wypadku środków pomocniczych przysługujących comiesięcznie – zlecenie wystawione przez lekarza oraz uzyskanie ważnej karty zaopatrzenia comiesięcznego wystawionej przez oddział NFZ. Karta zaopatrzenia miesięcznego ważna jest przez okres 12 miesięcy lub przez inny okres – wynikający z dokumentu potwierdzającego uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zlecenie przysługujące comiesięcznie winno zostać przyjęte do realizacji w terminie 30 dni od daty jego wystawienia pod rygorem utraty ważności.;

– dokonane osobiście przez świadczeniobiorcę lub inną osobę działającą w jego imieniu zgłoszenie zlecenia do wpisu do prowadzonego przez Oddział NFZ rejestru oraz potwierdzenie go do realizacji;

– wpisanie daty odbioru jako daty realizacji świadczenia w III części zlecenia. Od tej daty liczyć się będzie okres użytkowania przypisany danemu przedmiotowi ortopedycznemu/środkowi pomocniczemu.

PROCEDURA REALIZACJI NAPRAWY sprzętu ortopedycznego obejmuje:

– złożenie przez świadczeniobiorcę i potwierdzenie do realizacji przez właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania oddział NFZ zlecenia naprawy;

– realizację zlecenia w terminie 30 dni od daty potwierdzenia przez oddział NFZ.

Osoba uprawniona korzysta z refundacji naprawy przedmiotów ortopedycznych do kwoty ustalonego limitu ceny także po upływie okresu gwarancji.

PRZEDMIOTEM DODATKOWEGO DOFINANSOWANIA ZAOPATRZENIA W PRZEDMIOTY ORTOPEDYCZNE I ŚRODKI POMOCNICZE PRZEZ POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE jest uzupełnienie ze środków PFRON różnicy pomiędzy określonym przez NFZ limitem ceny przedmiotu ortopedycznego/środka pomocniczego a rzeczywistą ceną tego przedmiotu/środka w przypadku, gdy rzeczywista cena jest wyższa od ustalonego limitu, albo też pokrycie kosztów udziału własnego osoby niepełnosprawnej w zakupie sprzętu ortopedycznego/środka pomocniczego.

PRZESŁANKAMI uzyskania tego dofinansowania są – obok wymienionych wcześniej zwykłych przesłanek dofinansowania do zakupu sprzętu ortopedycznego/środków pomocniczych:

– posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności

– spełnienie kryterium dochodowego. Zgodnie z tym kryterium przeciętny miesięczny dochód w gospodarstwie domowym podzielony przez liczbę osób pozostających w tym gospodarstwie nie powinien w kwartale poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku przekraczać kwoty 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę (65% w przypadku osoby samotnej).

W wypadku ustalenia udziału własnego osoby niepełnosprawnej w pokryciu kosztów zakupu sprzętu ortopedycznego/środków pomocniczych (patrz: wyżej) wysokość dofinansowania wynosi do 100% udziału osoby niepełnosprawnej w ustalonym limicie ceny. Ponadto, jeżeli cena zakupu przewyższa kwotę ustalonego limitu – dofinansowanie ze środków PFRON obejmuje do 150% sumy kwoty limitu.

PROCEDURA UZYSKANIA DOFINANSOWANIA ZE STRONY PCPR obejmuje:

– złożenie w PCPR wniosku o dofinansowanie zawierającego imię i nazwisko; adres zamieszkania, numery PESEL i NIP osoby uprawnionej; wyszczególnienie przedmiotu dofinansowania; oświadczenie o wysokości dochodów i liczbie osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, wraz z

– kopią orzeczenia o niepełnosprawności lub równoważnego;

– fakturą lub innym dokumentem potwierdzającym zakup, na którym to dokumencie winny być wyodrębnione: kwota opłacana w ramach ubezpieczenia zdrowotnego oraz  kwota udziału własnego osoby uprawnionej, wraz z potwierdzoną za zgodność kopią zrealizowanego zlecenia;

– kopią zlecenia na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz ofertą zawierającą wyszczególnienie ceny nabycia, kwoty opłacanej z ubezpieczenia zdrowotnego oraz kwoty będącej udziałem własnym osoby uprawnionej.

 Warunkiem uzyskania dofinansowania, o którym mowa, jest brak zaległości finansowych podmiotu wobec PFRON. Przesłanką wykluczającą dofinansowanie jest także fakt rozwiązania w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku umowy z PFRON, której stroną był podmiot uprawniony i z przyczyn leżących po stronie tego podmiotu.

PRZESŁANKĄ UZYSKANIA DOFINANSOWANIA DO ZAKUPU SPRZĘTU REHABILITACYJNEGO ZE ŚRODKÓW PFRON jest:

– niepełnosprawność osoby uprawnionej;

– spełnienie kryterium dochodowego identycznego, jak w wypadku dodatkowego dofinansowania do zakupu sprzętu ortopedycznego/środków pomocniczych (patrz: wyżej);

–  zaistnienie potrzeby rehabilitacji z użyciem sprzętu rehabilitacyjnego w warunkach domowych.

Uprawnionymi do uzyskania dofinansowania są także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które w okresie co najmniej dwóch lat przed dniem złożenia wniosku prowadziły i prowadzą działalność polegającą na rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Warunkiem uzyskania dofinansowania jest w tym wypadku udokumentowanie posiadania środków własnych/wskazanie źródeł sfinansowania zakupu sprzętu rehabilitacyjnego w pozostałej (nie objętej dofinansowaniem PFRON) części.

DOFINANSOWANIE DOKONUJE SIĘ na pisemny wniosek osoby niepełnosprawnej/osoby fizycznej/prawnej/jednostki organizacyjnej złożony do powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego dla miejsca jej zamieszkania/siedziby albo miejsca prowadzenia działalności.

Złożony przez osobę niepełnosprawną wniosek powinien zawierać jej imię i nazwisko; adres zamieszkania; numery PESEL i NIP; wyszczególnienie przedmiotu dofinansowania; oświadczenie o wysokości dochodów i liczbie osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym; numer rachunku bankowego; miejsce realizacji zadania i cel dofinansowania; przewidywany koszt realizacji zadania; informację o kwotach przyznanych wcześniej środków PFRON, zawierającą numer umowy, cel i datę przyznania dofinansowania oraz stan rozliczenia; wysokość kwoty wnioskowanego dofinansowania ze środków PFRON.

Do wniosku dołączyć należy kopię orzeczenia o niepełnosprawności lub równoważnego oraz zaświadczenie lekarza prowadzącego stwierdzające potrzebę zaopatrzenia osoby uprawnionej w sprzęt rehabilitacyjny.

Złożony przez osobę fizyczną/osobę prawną/jednostkę organizacyjną wniosek powinien zawierać nazwę podmiotu, jego siedzibę i adres; numery NIP i REGON; status prawny i podstawę działania; dane osoby upoważnionej do reprezentowania wnioskodawcy; dokumenty potwierdzające prowadzenie działalności na rzecz osób niepełnosprawnych lub związanej z ich rehabilitacją; przewidywane efekty realizacji zadania; przedmiot dofinansowania; numer rachunku bankowego; miejsce realizacji zadania i cel dofinansowania; przewidywany koszt realizacji zadania; przewidywany okres realizacji zadania wraz z terminem rozpoczęcia; informację o ogólnej wysokości nakładów dotychczas poniesionych przez wnioskodawcę w zakresie realizacji zadania od początku tej realizacji do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku (podanie źródeł finansowania); informację o pozostałych źródłach finansowania zadania wraz z potwierdzającymi ją dokumentami; informację o sumach przyznanych dotąd ze środków PFRON wraz z numerami umów, celem i datą przyznania dofinansowania oraz stanem rozliczenia; wysokość kwoty dofinansowania, o którą występuje do PFRON.

Poniesione przed przyznaniem dofinansowania (zawarciem umowy z PFRON) koszty realizacji zadania nie mogą być przedmiotem dofinansowania. Przedmiotem tym są jedynie koszty wyszczególnione w zawartej przez osobę niepełnosprawną/osobę fizyczną/prawną/jednostkę organizacyjną za starostą umowie.

Górną granicą wysokości omawianego rodzaju dofinansowania jest 60% kosztów nabycia sprzętu rehabilitacyjnego, przy czym kwota ta nie może być wyższa, iż piętnastokrotność przeciętnego wynagrodzenia.

Przesłanką wykluczającą dofinansowanie jest występowanie zaległości finansowych podmiotu wobec PFRON, a także rozwiązanie w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku umowy podmiotu z PFRON z przyczyn leżących po stronie tego pierwszego.

PRZEDMIOTEM DOFINANSOWANIA DO LIKWIDACJI BARIER ARCHITEKTONICZNYCH, W KOMUNIKOWANIU SIĘ I TECHNICZNYCH jest dofinansowanie odpowiednio:

– do likwidacji ogółu utrudnień występujących w budynku lub jego najbliższej okolicy w zakresie swobody ruchu osób niepełnosprawnych. Utrudnienia te wynikać mogą z przyjętych rozwiązań technicznych, konstrukcyjnych lub warunków użytkowania;

– do likwidacji przeszkód polegających na nieprzystosowaniu przedmiotów i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych. Kryterium celowości dofinansowania stanowi sprawniejsze funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej, w tym jej działanie w społeczeństwie;

– do eliminacji ograniczeń utrudniających osobie niepełnosprawnej swobodne porozumiewanie się lub przekazywanie informacji.

PRZESŁANKAMI UPRAWNIAJĄCYMI DO WYSTĄPIENIA O DOFINANSOWANIE DO LIKWIDACJI BARIER ARCHITEKTONICZNYCH są:

– status osoby niepełnosprawnej;

– doświadczane przez osobę niepełnosprawną trudności w poruszaniu się;

– występowanie osoby niepełnosprawnej w charakterze właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego, albo otrzymanie zgody właściciela budynku/lokalu mieszkalnego.

W PRZESŁANKAMI UPRAWNIAJĄCYMI DO WYSTĄPIENIA O DOFINANSOWANIE DO LIKWIDACJI BARIER KOMUNIKOWANIU SIĘ I TECHNICZNYCH są:

– status osoby niepełnosprawnej;

– szczególne potrzeby wynikające z niepełnosprawności.

Skierowany do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania powiatowego centrum pomocy rodzinie wiosek powinien zawierać – oprócz wszystkich danych wymaganych od osoby niepełnosprawnej w przypadku ubiegania się o dofinansowanie do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, także:

– termin rozpoczęcia i przewidywany okres realizacji zadania;

– informację o ogólnej wartości nakładów poniesionych przez wnioskodawcę w zakresie realizacji zadania od początku jego realizacji aż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku (oraz wskazanie dotychczasowych źródeł finansowania);

– informację o pozostałych źródłach finansowania, wraz z potwierdzającymi ją dokumentami.

Załącznikiem do wniosku jest kopia orzeczenia o niepełnosprawności lub równoważnego.

Likwidacja barier architektonicznych polegająca na budowie podjazdu lub dobudowie windy itp. domaga się ponadto dopełnienia następujących formalności:

– wystąpienie do wydziału architektury urzędu dzielnicowego o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

– przedstawienie zgody właściciela gruntu na budowę podjazdu/uzyskanie dzierżawy terenu od gminy;

– złożenie w urzędzie dzielnicowym projektu architektoniczno-budowlanego po uzyskaniu pozytywnej decyzji;

– uzyskanie pozwolenia na budowę.

Górną granicę wysokości dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych jest 80% kosztów likwidacji tych barier. Kwota ta jednak nie może przewyższać wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.

Koszty poniesione przez wnioskodawcę na omawiany cel przed przyznaniem środków finansowych PFRON i podpisaniem umowy nie podlegają zwróceniu.

Przesłankami wykluczającymi dofinansowanie są:

– rozwiązanie w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku umowy z PFRON z przyczyn leżących po stronie osoby niepełnosprawnej;

– występowanie po stronie ubiegającej się o dofinansowanie zaległości wobec Funduszu;

– uzyskanie przez osobę niepełnosprawną dofinansowania ze środków PFRON w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku (dotyczy barier technicznych i w komunikowaniu się).

Podstawa prawna:

–   Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721);

– Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.);

– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 96, poz. 861 z późn. zm.);

– Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze (Dz. U. z 2009 r. Nr 139, poz. 1141).

Zygmunt Marek Miszczak